Instytut Energetyki - Państwowy Instytut Badawczy
Oddział Łódź ITC

W Oddziale Łódź ITC Instytutu Energetyki – Państwowego Instytutu Badawczego realizowany jest projekt: nr. III PN.10_IEn pt. “Dobre praktyki i instrukcje związane z organizacją bezpiecznego wykonywania prac przy urządzeniach elektroenergetycznych przez pracowników podmiotów zewnętrznych w stosunku do operatora tych urządzeń lub instalacji”. Celem projektu jest rozpoznanie, zbadanie i ocena zagrożeń pracowników związanych z wykonywaniem prac przy urządzeniach elektroenergetycznych w procesach wytwarzania, przesyłu lub dystrybucji energii elektrycznej, a następnie przygotowanie zestawienia dobrych praktyk i zaleceń do opracowania odpowiednich instrukcji dla wykonujących te prace pracowników, jako operatorów urządzeń lub instalacji elektroenergetycznych, pracodawców i służb BHP. Projekt (którego zakończenie przewidziane jest na 2025 rok) jest elementem programu wieloletniego pn. Rządowy Program Poprawy Bezpieczeństwa i Warunków Pracy, który koordynowany jest przez Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy (CIOP-PIB) i finansowany jest w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. W drugim etapie pracy pt: “Ocena jakościowa zagrożeń i działań ochronnych dotyczących pracowników związanych z wykonywaniem prac przy urządzeniach elektroenergetycznych w procesie wytwarzania, przesyłu lub dystrybucji energii elektrycznej w kluczowych obszarach pracy z uwzględnieniem najważniejszych w kraju innowacji technologicznych oraz analiza potrzeb nowelizacji prawa krajowego” dokonano analizy zagadnień związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa pracowników podczas obsługi urządzeń energetycznych, w szczególności przy szybko rozwijających się innowacyjnych technologiach w tym obszarze. Określono aspekty prawne oraz dokonano oceny nowych technologii w aspekcie zagrożeń, czy też działań zapobiegających ich występowaniu. Nowelizacja przepisów jest niezbędna, ponieważ nowe technologie implikują nowe zagrożenia, które wymagają z kolei opracowania nowych środków zaradczych. Dlatego konieczna jest weryfikacja dotychczasowych wymagań i modyfikacja instrukcji służąca poprawie warunków BHP podczas obsługi urządzeń elektroenergetycznych (zwłaszcza przez pracowników podmiotów zewnętrznych w stosunku do operatora tych urządzeń lub instalacji).

Najważniejsze prace jakie udało się zrealizować w 2. etapie projektu to:

1. Przegląd i ocena dostępnych środków zapobiegającym zagrożeniom pracowniczym w różnych obszarach wytwarzania, przesyłu i dystrybucji energii.
2. Przegląd stosowanych instrumentów prawnych, polityk i zaleceń w kontekście rozwoju energetyki, w tym OZE, w Unii Europejskiej i w Polsce, z uwzględnieniem występowania możliwych zagrożeń pracowniczych.
3. Analiza potrzeby nowelizacji prawa krajowego w obszarach bezpieczeństwa pracy przy urządzeniach energetycznych.

Efektem wykonywanych prac są m.in.:

• Artykuł: popularnonaukowy “Zagrożenia BHP pracowników firm zewnętrznych wykonujących prace na obiektach energetycznych” Autorzy: Patryk Gaj, Jacek Karczewski, Joanna Kopania, Kamil Wójciak Energetyka (ISSN 0013-7294), Rocznik 2024, Numer 10 (844) str.420-423 Wyd. SEP COSiF); W artykule omówiono zagrożenia, na jakie narażeni są pracownicy wykonujący prace na obiektach energetycznych. W szczególności dotyczy to pracowników firm zewnętrznych zatrudnionych w energetyce. Podano wyniki autorskich badań ankietowych przeprowadzonych wśród tych pracowników.. Opracowano specyfikację rodzajów zagrożeń związanych z wykonywaniem prac przy urządzeniach elektroenergetycznych z podziałem na podsektory: wytwarzania, przesyłu, dystrybucji i użytkowania energii elektrycznej oraz dokonano analizy zagrożeń i ich możliwych skutków. Omówiono stan prawny dotyczący zagadnień BHP w zakresie przepisów Unii Europejskiej i prawa krajowego W artykule omówiono rodzaje zagrożeń podczas wykonywania prac w energetyce. Artykuł ma charakter popularnonaukowy i przeznaczony jest dla pracowników sektora energetyki, pracodawców i służb BHP, ale również dla całego społeczeństwa (podniesienie świadomości w dziedzinie BHP i zwiększenie kultury bezpiecznej pracy).
  
• Rozdział w recenzowanej monografii naukowej pod redakcją M. Puchały (red. naukowy) “Zarządzanie bezpieczeństwem pracy w aspekcie zagrożeń Przemysłu 4.0 i globalnej gospodarki”, (Tytuł rozdziału: Jacek Karczewski, Joanna Kopania “Bezpieczeństwo i higiena pracy w energetyce, w odniesieniu do pracowników firm zewnętrznych wykonujących prace na obiektach energetycznych”) Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, Katowice 2024, ISBN: 978-83-61378-18-58, str. 33-48 (tekst złożony w kwietniu 2024, publikacja grudzień 2024) W publikacji omówiono zagadnienia będące tematem realizowanego projektu III PN10-!EN. W ramach tej pracy podjęto się identyfikacji i analizy zagrożeń pod kątem BHP pracowników sektora energetycznego. Przeprowadzono badania ankietowe wśród pracowników tych podmiotów, pozwalające poznać ich wiedzę na temat identyfikacji i znajomości czynników zagrożeń pracowniczych. Analizując te zagrożenia odniesiono się do obecnych wymagań prawnych oraz przedstawiono wytyczne do możliwych zmian w tym obszarze. Publikacja ma charakter naukowy – w ocenie recenzentów otrzymała ocenę wyróżniającą.
  
• Referat na XVII Konferencji “Remonty i Utrzymanie Ruchu w Energetyce” – Licheń, 27-28 listopada 2024 (Organizator: spółka BMP, Patronat Naukowy: Instytut Energetyki-Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Techniki Cieplnej ITC) – ok 200 uczestników. Referat obejmował zagadnienia bezpośrednio związane z realizacją projektu III PN10-IEN. Tytuł referatu J. Karczewski, J. Kopania: “Ochrona pracowników przed zagrożeniami występującymi podczas prac w energetyce”.
  
• Referat J. Karczewski, J. Kopania: “Ocena zagrożeń i działania ochronne, dotyczące pracowników związanych z wykonywaniem prac przy urządzeniach energetycznych” na sympozjum “Dobre praktyki w BHP” (4 marca 2025) organizowanym przez Wyższą Szkołę Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach w ramach XXI Międzynarodowych Targów Bezpieczeństwa Higieny Pracy i Ochrony Przeciwpożarowej (ok. 200 uczestników) Referat obejmował zagadnienia bezpośrednio związane z realizacją projektu III PN10-IEN (Załącznik 08)
  
• Wykorzystanie wyników projektu w procesie dydaktycznym (m.in. wyniki te są wykorzystywane na zajęciach ze studentami WSZOP kierunku Energetyka oraz Zarządzanie i Inżynieria Produkcji na odpowiednich przedmiotach (zarządzanie jakością, odnawialne źródła energii, zagrożenia fizyczne w środowisku pracy, zarządzanie bezpieczeństwem pracy). Stanowią aktualizację wiedzy a także inspirację do samodzielnego poszukiwania rozwiązań i stawiania sobie pytań na tematy związane z problematyką zmian technologicznych, społecznych i cywilizacyjnych oraz transformacji cyfrowej w gospodarce i jej wpływu na bezpieczeństwo pracy i środowisko).
• Promocja projektu na różnego rodzajach wydarzeniach. Przykładowo (poza wydarzeniami wymienionymi powyżej):
  • Międzynarodowa Konferencja “EUROSHNET”-European Occupational Safety and Health Network w Krakowie (13-14 czerwca 2024), której współorganizatorem był CIOP-PIB.
    
  • XXI Międzynarodowe Targi Bezpieczeństwa Higieny Pracy i Ochrony Przeciwpożarowej w Katowicach (4-5 marca 2025)
    

4 marca 2025r. w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach odbyła się kolejna edycja Sympozjum Dobre Praktyki w BHP. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Kolegium Nauk Technicznych Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, w ramach XXI Międzynarodowych Targów Bezpieczeństwa, Higieny Pracy i Ochrony Przeciwpożarowej.

Kolejny raz sympozjum stanowiło przestrzeń do dyskusji, wymiany poglądów oraz prezentacji aktualnych zagadnień związanych z bezpieczeństwem w miejscu pracy. Eksperci z całej Polski dzielili się swoją wiedzą i doświadczeniem, dostarczając uczestnikom cennych informacji i praktycznych wskazówek. W swoich wystąpieniach prelegenci skupili się na tematyce związanej z najnowszymi trendami w branży BHP, doskonaleniu standardów bezpieczeństwa pracy czy innowacyjnych rozwiązaniach wspierających zarządzanie BHP. Wydarzenie cieszyło się ogromnym zainteresowaniem. Uczestniczyło w nim ponad 200 osób - mieli oni wyjątkową okazję, aby zaczerpnąć wiedzy od czołowych specjalistów i praktyków branży BHP.

W sympozjum uczestniczyli przedstawiciele Oddziału Łódź ITC Instytutu Energetyki-Państwowego Instytutu badawczego: dr inż. Joanna Kopania oraz dr inż. Jacek Karczewski, którzy wygłosili referat pt. “Ocena zagrożeń i działania ochronne, dotyczące pracowników związanych z wykonywaniem prac przy urządzeniach energetycznych”.

Referat opracowany został na podstawie wyników VI etapu programu wieloletniego pn. “Rządowy Program Poprawy Bezpieczeństwa i Warunków Pracy”, finansowanego w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju - Projekt nr. III PN.10_IEn pt. “Dobre praktyki i instrukcje związane z organizacją bezpiecznego wykonywania prac przy urządzeniach elektroenergetycznych przez pracowników podmiotów zewnętrznych w stosunku do operatora tych urządzeń lub instalacji” (Wykonawca: Instytut Energetyki – Państwowy Instytut Badawczy. Koordynator Programu: Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy)

Szczegółowe informacje o konferencji znajdują się na stronie: wszop.edu.pl/podsumowanie-sympozjum-dobre-praktyki-w-bhp-2025/

Nakładem Wydawnictwa Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach ukazała się monografia naukowa pod redakcją M. Puchały (red. naukowy) “Zarządzanie bezpieczeństwem pracy w aspekcie zagrożeń Przemysłu 4.0 i globalnej gospodarki”. W monografii tej pracownicy Instytutu Energetyki – Państwowego Instytutu Badawczego, Oddziału Łódź ITC dr inż. Jacek Karczewski oraz dr. inż. Joanna Kopania przygotowali rozdział: “Bezpieczeństwo i higiena pracy w energetyce, w odniesieniu do pracowników firm zewnętrznych wykonujących prace na obiektach energetycznych”. W publikacji omówiono zagadnienia będące tematem realizowanego projektu III PN10-!EN. W ramach pracy podjęto się identyfikacji i analizy zagrożeń pod kątem BHP pracowników sektora energetycznego. Przeprowadzono badania ankietowe wśród pracowników tych podmiotów, pozwalające poznać ich wiedzę na temat identyfikacji i znajomości czynników zagrożeń pracowniczych. Analizując te zagrożenia odniesiono się do obecnych wymagań prawnych oraz przedstawiono wytyczne do możliwych zmian w tym obszarze. Publikacja ma charakter naukowy – w ocenie recenzentów otrzymała ocenę wyróżniającą. Jednocześnie będzie ona wykorzystywana w procesie dydaktycznym na zajęciach ze studentami WSZOP kierunku Energetyka oraz Zarządzanie i Inżynieria Produkcji na odpowiednich przedmiotach (zarządzanie jakością, odnawialne źródła energii, zagrożenia fizyczne w środowisku pracy, zarządzanie bezpieczeństwem pracy). Wyniki pracy stanowią aktualizację wiedzy a także inspirację do samodzielnego poszukiwania rozwiązań i stawiania sobie pytań na tematy związane z problematyką zmian technologicznych, społecznych i cywilizacyjnych oraz transformacji cyfrowej w gospodarce i jej wpływu na bezpieczeństwo pracy i środowisko.

Monografia: “Zarządzanie bezpieczeństwem pracy w aspekcie zagrożeń Przemysłu 4.0 i globalnej gospodarki”, (Tytuł rozdziału: Jacek Karczewski, Joanna Kopania “Bezpieczeństwo i higiena pracy w energetyce, w odniesieniu do pracowników firm zewnętrznych wykonujących prace na obiektach energetycznych”) Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, Katowice 2024, ISBN: 978-83-61378-18-58, str. 33-48

Rozdział w monografii opracowany został na podstawie wyników VI etapu programu wieloletniego pn. “Rządowy Program Poprawy Bezpieczeństwa i Warunków Pracy”, finansowanego w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju - Projekt nr. III PN.10_IEn pt. “Dobre praktyki i instrukcje związane z organizacją bezpiecznego wykonywania prac przy urządzeniach elektroenergetycznych przez pracowników podmiotów zewnętrznych w stosunku do operatora tych urządzeń lub instalacji” (Wykonawca: Instytut Energetyki – Państwowy Instytut Badawczy. Koordynator Programu: Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy).